Ben je ondernemer voor de inkomstenbelasting? Zo weet je het zeker!

Veel startende ondernemers vragen zich af: ben ik nu officieel ondernemer voor de belasting? Je hebt je ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, doet af en toe klussen of werkt naast je baan als zzp’er. Maar betekent dat automatisch dat je wordt gezien als ondernemer voor de inkomstenbelasting? Het antwoord is: niet altijd. De Belastingdienst kijkt naar je hele situatie.
In deze blog leggen we je uit wat de regels zijn, wat de Belastingdienst belangrijk vindt, en geven we je concrete voorbeelden van situaties die in de praktijk vaak voorkomen.

Wat bedoelt de Belastingdienst met ‘ondernemer’?

Voor de inkomstenbelasting ben je pas ondernemer als je geld verdient met een bedrijfsmatige activiteit en je winst wordt gezien als ‘winst uit onderneming’. Dat betekent dat je niet alleen af en toe wat bijverdient, maar dat je actief onderneemt met het doel om structureel winst te maken.

Hobby’s of kleine klusjes voor bekenden tellen meestal niet mee. Ook een inschrijving bij de Kamer van Koophandel is niet voldoende: het is geen bewijs dat je voor de belasting een ondernemer bent.

Wanneer ziet de Belastingdienst je als ondernemer?

De Belastingdienst kijkt naar meerdere punten tegelijk. Het is geen alles-of-niets checklist: het gaat om het totaalbeeld. Hoe meer punten je kunt afvinken, hoe groter de kans dat je als ondernemer wordt aangemerkt.

Belangrijke kenmerken zijn:

• Winst: je maakt winst of hebt op korte termijn een reëel vooruitzicht op winst.
• Zelfstandigheid: je bepaalt zelf hoe, waar en voor wie je werkt.
• Tijdsbesteding: je besteedt voldoende tijd aan je onderneming. Voor aftrekposten is 1225 uur per jaar een belangrijke grens.
• Meerdere opdrachtgevers: je werkt voor meerdere klanten en bent niet afhankelijk van één opdrachtgever.
• Ondernemersrisico: je loopt risico dat klanten niet betalen, of dat je tijdelijk geen opdrachten hebt.
• Naar buiten treden: je maakt reclame, hebt een website of gebruikt sociale media om klanten te werven.
• Investeringen en kosten: je maakt zakelijke kosten en investeert in je onderneming.
• Aansprakelijkheid: je bent zelf aansprakelijk voor verplichtingen van je bedrijf

Voorbeeld 1 – Je bent ondernemer voor de inkomstenbelasting

Mariam is 28 en runt een nagelstudio aan huis. Ze heeft elke maand ongeveer 40 klanten, promoot haar bedrijf via Instagram en maakt haar eigen inkoopkeuzes. Ze bepaalt haar werktijden zelf en verdient gemiddeld 2000 euro per maand. Ze werkt meer dan 1300 uur per jaar aan haar salon.

Mariam wordt gezien als ondernemer voor de inkomstenbelasting. Ze maakt winst, werkt zelfstandig, loopt risico en voldoet aan het urencriterium.

Voorbeeld 2 – Je bent géén ondernemer voor de inkomstenbelasting

Stefan is 33 en werkt fulltime in loondienst. Af en toe doet hij een ontwerpklus voor familie of bekenden. In een jaar verdient hij daarmee 700 euro. Hij maakt geen reclame, heeft geen website en werft geen klanten. De Belastingdienst ziet Stefan niet als ondernemer.

Zijn inkomsten worden belast als resultaat uit overige werkzaamheden. Hij mag dus geen gebruik maken van de ondernemersaftrek.

Voorbeeld 3 – Een veelvoorkomende twijfelgeval: winst maken, maar toch geen ondernemer

Benk is zzp’er in de zorg. Hij werkt 36 uur per week in loondienst en daarnaast nog 16 uur per week via bemiddelingsbureaus als zelfstandig verzorgende. Hij heeft een kvk-inschrijving, maakt winst en betaalt zakelijke kosten zoals voor een werktelefoon en reiskosten.

Toch wordt Benk waarschijnlijk niet gezien als ondernemer voor de inkomstenbelasting. Waarom?

• Hij werkt minder dan 1225 uur per jaar aan zijn onderneming en haalt dus het urencriterium niet.
• Hij krijgt zijn opdrachten via tussenpersonen en werft zelf geen klanten, waardoor zijn zelfstandigheid beperkt is.
• Hij loopt weinig ondernemersrisico, want hij krijgt relatief makkelijk werk via bureaus en bepaalt niet volledig zijn eigen tarief of werkwijze.

Benk moet belasting betalen over zijn winst, maar hij mag geen gebruik maken van de zelfstandigenaftrek of andere fiscale voordelen voor ondernemers. Zijn inkomsten vallen onder 'resultaat uit overige werkzaamheden'.

Let op: voor de btw kun je tóch ondernemer zijn

Je kunt voor de btw wél als ondernemer gezien worden, terwijl je dat voor de inkomstenbelasting niet bent. Dat komt doordat de btw alleen kijkt naar of je iets levert tegen betaling. Dit betekent dat je soms btw-aangifte moet doen, zelfs als je geen ondernemer bent voor de IB. Soms kan het voorkomen dat je wél ondernemer bent voor de inkomstenbelasting en dat er uitzonderingen gelden voor je btw-aangifte, meer weten? Lees hier meer.

Wat als je geen ondernemer bent, maar toch inkomsten hebt?

Val je buiten de ondernemerscriteria? Dan worden je inkomsten meestal belast als overige werkzaamheden. Dat betekent:

• Je moet belasting betalen over je opbrengst min je zakelijke kosten.
• Je hebt géén recht op aftrekposten voor ondernemers.
• Je bent wél verplicht om alles netjes op te geven.

Twijfel je over je situatie? Wij helpen je graag

Twijfel je of je wel of geen ondernemer bent voor de inkomstenbelasting? Of werk je in loondienst én als zelfstandige en weet je niet waar je aan toe bent? Neem dan contact met ons op. We kijken graag met je mee en geven je een helder, eerlijk antwoord — zonder vakjargon.

Plan vrijblijvend een gesprek of bekijk onze andere blogs over het urencriterium, btw-ondernemerschap en belastingvoordelen voor zzp’ers.